Amaç: Bu çalışmada amaç COVID-19 pandemisinde görevli sağlık personelinin pandemi sürecinde yaşadığı baş ağrısının hangi
faktörlere bağlı olabileceğini tespit etmektir.
Gereç ve Yöntem: Çalışmanın evrenini COVID-19 pandemisinde görev alan sağlık personeli oluşturdu. Anket formu 40 adet
sorudan oluşturuldu. Ankette katılımcıların demografik bilgileri, COVID-19 hastası ile temas varlığı, hangi kişisel koruyucu
ekipmanı hangi sıklıkta kullandığı, pandemi sürecinin yaşam tarzına etkisi, görme kusuru varlığı, pandemi sürecinin su tüketime
olan etkisi, eski veya de novo baş ağrısı varlığı, bu ağrıya etkili olabilecek faktörler ve ağrıyı azaltan faktörler sorgulandı.
Bulgular: Çalışmaya 177 sağlık çalışanı katıldı. %93,8’inin günlük maske kullanımı 4 saatin üzerindedir.Kişisel koruyucu ekipman
kullandıkları günlerde katılımcıların %62,7’si su tüketimlerinin arttığını bildirmişlerdir. %72,3’ü uyku düzeninde bozulma,
%83,1’i stres ve endişelerinde artış bildirmiştir. Katılımcıların %65,5’i pandemi sürecinde baş ağrısı yaşamıştır. Baş ağrısının
muhtemel nedenleri olarak en çok kişisel koruyucu ekipman kullanımına bağlı aşırı terleme ve nefes alıp vermenin zorlaşmasını
bildirmişlerdir.
Sonuç: Pandemi sürecinde sağlık çalışanlarının önemli bir bölümü baş ağrısı yaşamaktadır. Baş ağrısı oluşumu üzerinde kişisel
koruyucu ekipman kullanımının oluşturduğu fiziksel zorluklar yanında pandemi sürecinin oluşturduğu stres de gözardı edilmemelidir.

Amaç: Bu çalışmada video yardımlı torakoskopik cerrahi (VATS) uygulanacak hastalarda, preventif uygulanan serratus anterior plan
(SAP) bloğu ve infiltrasyon bloğunun intraoperatif ve postoperatif analjezik etkinliklerini prospektif ve randomize kontrollü olarak
karşılaştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Etik kurul onayı ve hastalardan alınan yazılı onam sonrası, elektif VATS uygulanacak, Amerikan Anestezistler Derneği
(ASA) sınıflaması I-II olan, 18–80 yaş grubu 60 hasta çalışmaya dahil edildi. Hastalar randomizasyonu takiben demografik verileri kaydedilerek
rutin monitorizasyon ve genel anestezi indüksiyonu sonrası, SAP (Grup SAPB) ve infiltrasyon blok (Grup İB) yapılan gruplar olarak
ikiye ayrıldı. Tüm hastaların hemodinamik verileri indüksiyon öncesi, sonrası ve intraoperatif 30 dakikalık periyotlarda kaydedildi. Postoperatif
bütün hastalara morfin ile hazırlanmış hasta kontrollü analjezi (HKA) uygulandı. Hastaların intraoperatif hemodinamik verileri ve
opioid tüketimlerini, istirahat ve öksürmekle Vizüel Analog Skala (VAS) skorları, ilk HKA dozu gereksinim zamanı, postoperatif opioid tüketimleri,
kurtarıcı analjezik gereksinimleri, mobilizasyon zamanları, opioid yan etkileri, hasta ve cerrahi ekibin memnuniyeti değerlendirildi.
Bulgular: İntraoperatif hemodinamik veriler ve opioid tüketimleri her iki grupta benzer bulundu. SAPB grubunda postoperatif ağrı
skorları (0. ve 30. dk, 1. 2. 4. 8. ve 12. sa) daha düşük (p<0.005) ve ilk HKA kullanım zamanının daha uzun olduğu saptandı (p=0.002).
Postoperatif HKA ve kurtarıcı analjezik gereksinimi SAPB grubunda daha düşük bulundu (p=0.002, p=0.00). İlk mobilizasyon zamanının
SAPB grubunda daha kısa olduğu (p=0.003), opioide bağlı yan etkilerin her iki grupta benzer olduğu görüldü (p=0.067). Hasta ve
cerrahi ekip memnuniyeti SAPB grubunda yüksekti (p=0.004, p=0.000).
Sonuç: Sonuç olarak VATS uygulanan hastalarda preventif uygulanan SAP bloğu ile infiltrasyon bloğuna göre daha etkin postoperatif
analjezi sağlanmıştır.

Amaç: Koksidinisi olan ve olmayan aksiyal spondiloartritli hastaların MASES (Maastricht Ankylosing Spondylitis Enthesitis Score)
sonuçlarının karşılaşırılmasıdır.
Gereç ve Yöntem: 01/08/2019–20/04/2020 tarihleri arasında polikliniğimize başvurmuş, 18–65 yaş arası aksiyal spondiloartritli
hastalar çalışmaya dahil edildi. Birinci grupta koksidinisi olan 13 hasta, ikinci grupta koksidinisi olmayan 29 hasta bulunmaktaydı.
Hastaların demografik verileri ile beraber ASDAS-CRP, BASFI ve MASES sonuçları kaydedildi.
Bulgular: Aksiyal spondiloartritli 42 hastanın 13’ünde (29,5%) koksidini olduğu saptandı. Erkek hastaların daha ağırlıklı olduğu
bu çalışmada koksidini olan grupta kadın hasta sayısı daha fazla idi. Koksidinisi olan grupta MASES, ASDAS-CRP ve BASFI
skorlarının hepsi, koksidinisi olmayan gruba göre anlamlı derecede yüksekti. Bu parametrelerden koksidini varlığı ile ilişkisi en
yüksek olan skorlama BASFI olarak bulundu.
Sonuç: Sonuç olarak çalışmamız, aksiyal spondiloartritli hastalarda artmış koksidini sıklığını desteklemektedir. Öte yandan
çalışmamızda bulunan BASFI ile koksidini ilişkisi, entezitten çok hipomobilite hipotezini desteklemektedir.

Amaç: Pediatrik inguinal girişimlerde kaudal, spinal ve sakral epidural gibi santral bloklar sıklıkla kullanılmaktadır. Bu girişimlerde
periferik bloklar da kullanılmakta ve başarılı sonuçlar alınmaktadır. Bu çalışmada, genel anestezi altında ilioinguinal/
iliohipogastrik bloğunun intraoperatif ve postoperatif analjezik etkinliğini sakral epidural blok ile karşılaştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışma, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı’nda, Gazi Üniversitesi
Tıp Fakültesi Etik Kurulu’ndan ve Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü Merkez Etik Kurulu’ndan
B.10.0.İEG.011.00.01 numaralı izin alındıktan sonra gerçekleştirilmiştir. ASA I - II grubunda olup genel anestezi altında elektif
tek taraflı inguinal herni ameliyatı olacak, yaşları 1-8 arasında olan 60 hasta randomize olarak iki gruba ayrıldı: Grup S (n=30)
sakral epidural blok grubu ve Grup I (n=30) ilioinguinal / iliohipogastrik sinir bloğu grubu.
Bulgular: Hemodinamik değerler her iki grupta da kontrol değerlerinden istatistiksel olarak anlamlı derecede düşük bulundu.
Sevofluran için MAC değerleri, tüm cerrahi periyotlarda her iki grupta da istatistiksel olarak anlamlı derecede düşüktü. Ek analjezik
gereksiniminin Grup I’da, 8. ve 12. saatlerde Grup S’ye göre istatistiksel olarak anlamlı derecede düşük olduğu gözlendi.
İlk analjezik alım saatleri açısından iki grup arasında anlamlı fark bulunmadı.
Sonuç: Çalışmamızda Grup I ve Grup S’de analjezik etkinlikleri benzer bulundu.

Amaç: Baş ağrısı en yaygın görülen sağlık sorunlarından biri olup, yaşam kalitesini ciddi şekilde bozmaktadır. Bu çalışmada
primer baş ağrısı tanısıyla takip edilen hastalarda büyük oksipital sinir blokajı etkinliği değerlendirilmiştir.
Gereç ve Yöntem: Mart 2017-Haziran 2018 tarihleri arasında baş ağrısı polikliniğinde takip edilen 53 hasta baş ağrısı tipi,
atak süresi, atak sıklığı, ağrı şiddeti ve ilaç kullanımı açısından değerlendirilmiş ve başlangıç değerleri ile 1. ay, 3. ay, 6. ay takip
değerleri kıyaslanmıştır.
Bulgular: Çalışmaya 36 epizodik migren, 12 gerilim tipi baş ağrısı, 4 kronik migren ve 1 küme tipi baş ağrısı dahil edilmiştir.
Migren ve gerilim tipi baş ağrısı grubunda VAS değeri, atak süresi, aylık atak ve ilaç sayısı ortalaması, 3 aylık takip süresi boyunca
başlangıç değerlerine kıyasla istatistiksel olarak anlamlı ölçüde azalmıştır.
Sonuç: Tekrarlanan büyük oksipital sinir blokajı migren ve gerilim tipi baş ağrısında etkili bulunmuştur.

Amaç: Epidural enjeksiyonlar, kronik bel-bacak ağrısı ve kronik boyun-kol ağrısı olan hastalarda kronik ağrı tedavisinde uzun
yıllardır kullanılmaktadır. Lomber ve servikal epidural steroid enjeksiyonlarının ağrı palyasyonu, ağrı sağaltımı süresi ve hasta
memnuniyeti üzerindeki etkinliğini karşılaştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Bu retrospektif, gözlemsel tek merkezli bir çalışmadır. Servikal ve lomber bölgelere epidural steroid enjeksiyonu
yapılan toplam 159 hasta (96 kadın, 63 erkek) çalışmaya dahil edildi. Hastalar lomber epidural steroid enjeksiyonu
“Grup 1” ve servikal epidural steroid enjeksiyonu “Grup 2” olarak iki gruba ayrıldı. Hastalar enjeksiyon öncesi ve sonrası sayısal
derecelendirme skalası (NRS), ağrı sağaltımı süresi, enjeksiyona bağlı gelişebilecek komplikasyonlar ve hasta memnuniyeti
açısından geriye dönük olarak değerlendirildi.
Bulgular: Grup 1’de 130, Grup 2’de 29 hasta değerlendirildi. İşlem öncesi medyan NRS: Grup 1’de 8, Grup 2’de 7 ve işlem
sonrası medyan NRS: Grup 1’de 3, Grup 2’de 4; İşlemden hasta memnuniyeti Grup 1’de %56,15 ve Grup 2’de %48.6; ortalama
ağrı sağaltımı süresi Grup 1’de 7.23 ay ve Grup 2’de 8.17 ay idi. Her iki grupta da işleme bağlı majör komplikasyon görülmedi.
Değerlendirilen parametrelerde iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktu.
Sonuç: Servikal ve lomber epidural steroid enjeksiyonları için ağrı palyasyonu, ağrı sağaltım süresi ve hasta memnuniyetinin
benzer olduğu gözlendi.

Lateral epikondilit, erişkinlerde en sık rastlanan dirsek sorunudur. Kortikosteroid enjeksiyonu, konservatif tedavide sık kullanılan
bir yöntemidir. 43 yaşındaki bir kadın, sağ ve sol dirseğinin lateral yanındaki 6 aylık ağrı hikayesi ile kliniğimize sevk edildi.
Sağa ve sol dirseğe 20 mg triamsinolon heksasetonit ile tedavi edilmiş ve ağrı 3 hafta sonra tamamen düzelmiş. Her iki dirsekte
eklem hareket açıklığı normaldi. Muayene de ayrıca her iki dirsekin lateral epikondilinde ciltte depigmentasyon ve deri altı yağda
atrofi saptandı. Lateral epikondilit tedavisinde kortikosteroid enjeksiyonu alternatif konservatif tedavi olarak kullanılabilir.
Depigmentasyon veya subkutanöz doku atrofisi uygun olmayan teknikle veya aşırı kortizon dozunda ortaya çıkabilir.

Spinal anestezi sonrası geçici nörolojik semptomları bildirmeyi ve bölgesel anestezinin postpartum nörolojik sorunlarını gözden
geçirmeyi amaçladık. 25 yaşında, sağlıklı primigravid bir kadına elektif sezaryen uygulandı. Ameliyat sırasında hipotansiyon
ve bradikardi görülmedi. Sezaryenden sonraki 25. günde hasta, alt ekstremitede hissizlik ve halsizlik bildirdi. Nörolojik
değerlendirmede, bilateral olarak gastrokinemius ve kuadriseps kas gücü sırasıyla 2/5 (+) ve 3/5 (+) idi. Ayak dorsifleksiyonu
ve plantar fleksiyondaki kas gücü 2/2 (+) bilateral idi. Hasta ayak parmakları üzerinde yürüyemedi, topuklar üzerinde yürüdü
ve alt ekstremiteler hipoestezikti. Patellar ve aşil tendonu refleksleri bilateral olarak negatiftir. Lumbosakral MRG’de patolojik
bulgu saptanamamıştır. EMG’de karışık tipte bir polinöropati görüldü. Semptomlar kısmen ikinci ayın sonunda hafiflemiş ve
üçüncü ayın sonunda tamamen gerilemiştir.
Sonuç olarak, doğum sonu geri dönüşümsüz, kalıcı nörolojik defisitlerin önlenmesi için, MRG veya BT ile birlikte yapılan nörolojik
muayene ile tanı konulmalıdır.

Rejyonel anestezi uygulamaları hastanın bilincinin açık olması, spontan solunumunun devam etmesi, havayolu reflekslerinin korunması, postoperatif dönemde analjezinin devam etmesi ve hastanın erken mobilizasyonu gibi avantajları olduğundan önemlidir. Sinir stimülatörü kullanarak yapılan brakiyal pleksus bloklarında yüksek doz ve volümlerde lokal anestezik kullanılır. Ancak Ultrason (US) teknolojinin gelişmesi ve görüntü kalitesinin artması, daha düşük dozda sınırlı anestezi sağlayabilmesi, vasküler ve plevral ponksiyon riskinin azaltması gibi avantajlarından dolayı kullanımı giderek yaygınlaşmıştır. Ultrason (US) ile sinirlerin ve anatomik yapıların izlenebilmesi, iğnenin takip edilebilmesi, verilen lokal anesteziğin dağılımının izlenerek dozun azaltılabilmesi mümkün olabilmektedir. Özellikle yanık sonrası oluşan çoklu ekstermite yanıklarına bağlı organ ve doku kayıpları, doku enfeksiyonu çoklu cerrahi işlemleri gerektirir. Bu hastaları cerrahiye alırken anestezistler birçok aşamada zorluk çekebilirler. Bu amaçla daha az komplikasyon oluşması için rejyonel anestezi tercih ederler. Çalışmamızda elektrik yanığına bağlı bilateral her iki kol, önkol, el bileği ve elde gelişen yanık yarası olan ve ek olarak akciğer hastalığı bulunan paraplejik yüksek riskli travma olgusunda US eşliğinde uyguladığımız düşük doz bilateral supraklaviküler, infraklaviküler ve axiller bloğu sunmayı amaçladık.

Erektör spina plan (ESP) blok; ultrasonografi eşliğinde uygulan yeni ve basit bir interfasiyal alan bloğudur. ESP etkin bir postoperatif analjezi sağlaması, kolay uygulanması, düşük komplikasyon oranı nedeniyle abdomen ve toraks cerrahisinde popülerlik kazanmaktadır. Bu olguda, timektomi cerrahisi geçiren miyastenik bir hastada ultrasonografi rehberliğinde uygulanan bilateral ESP bloğun postoperatif analjezik etkinliği sunulmuştur. Miyastenik hastalarda timektomi cerrahisi sonrası opioid ihtiyacını azaltması ve olası postoperatif komplikasyonları önlemesi açısından ESB iyi bir seçenek olabilir.

Bu yazıda batı tıp pratiğinde tersiyer baş ağrısı kliniğinde görev tanımı ayrıntılı olarak tarif edilen baş ağrısı hemşiresinin görevlerinin vurgulanması amaçlanmıştır.