In this study 40 patients, who received fentanyl or fentanyl+clonidine by patient controlled analgesia device after total abdominal histerectomy + bilateral sapingoopherectomy (TAH + BSO), were compared for analgesic efficacy, analgesic requirements, haemodynamic and adverse reactions. In Group I, PCA with fentanyl was set 0.5 µg/kg loading dose; 20 µg bolus dose and 15 min. lockout time. In Group II, PCA was set with the same drug regimen plus clonidine; 2.5 µg/kg loading dose and 10 µg bolus dose. At postoperative 0., 2., 6., 9., 12., 18. and 24. hours pain scores (Numeric Rating Scale - NRS), systolic and diastolic arterial pressures (SAP, DAP), heart rate (HR), respiratory rate (RR), SpO2, sedation, adverse reactions, total and succesful requests and patients' opinions were noted. Pain scores (after 6. hour), SAP, DAP, HR, adverse reactions and total requests were found to be lower in Group II. Although respiratory rates were found significantly lower in Group II, respiratory scores were found to be in physiologic borders in both groups. As a result, although application of fentanyl by i.v. PCA is efficient for postoperative analgesia, fentanyl+clonidine combination is found to have more efficient analgesia with lower adverse reactions and can be preferred.
Keywords: Postoperative analgesia, Patient Controlled Analgesia (PCA), fentanyl, clonidine.Bu çalışmada total abdominal histerektomi + bilateral salpingooferektomi (TAH + BSO) operasyonu geçiren 40 hastada analjezi amacıyla i.v. PCA yöntemiyle fentanil ve fentanil+klonidin uygulamalarının analjezik etkinliği, hemodinamik ve yan etkileri karşılaştırılmıştır. PCA cihazı ile I. Grupta fentanil 0.5 µg/kg yükleme dozu, 15 dk. kilitli kalma süresi ve 20 µg bolus dozu şeması ile uygulanmış, II. Grupta ise aynı protokole 2.5 µg/kg yükleme ve 10 µg bolus dozu ile klonidin eklenmiştir. 0., 2., 6., 9., 12., 18. ve 24. saatlerde ağrı (Numeric Rating Scale - NRS), sistolik ve diyastolik arter basıncı (SAB, DAB), kalp atım hızı (KAH), solunum sayısı (SS), SpO2, sedasyon ve yan etkiler, toplam ve başarılı istek ile hastaların tedavi hakkındaki görüşleri kaydedilmiştir. Ağrı skorları (6. saatten itibaren), SAB, DAB ve KAH ile yan etkiler ve toplam istek sayısı II. Grupta düşük bulunmuştur. Solunum sayısı, II. Grupta 24. saatte anlamlı düşük bulunmakla birlikte, iki grupta da fizyolojik sınırlarda kalmıştır. Sonuç olarak, postoperatif analjezi amacıyla i.v. PCA uygulamasında fentanil etkili olmakla birlikte, fentanil+klonidin ile daha etkin analjezi sağlanması ve yan etkilerin daha az olması nedeniyle, bu kombinasyonun tercih edilebileceği kanısına varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Postoperatif analjezi, PCA, fentanil, klonidin